Na današnji dan – 4. maj

Na današnji dan – 4. maj

1493 – Papa Aleksandar VI (Alexander), Španac, izdao je edikt o podeli Novog sveta između Španije i Portugalije, prema kojem sve novootkrivene zemlje zapadno od Azora treba da pripadnu Španiji.
1780 – U Epsomu u Engleskoj održane su prve konjičke trke.
1825 – Rođen je engleski biolog i filozof Tomas Henri Haksli (Thomas Henry Huxley), pobornik teorije evolucije Čarlsa Darvina (Charles Darwin), autor dela „Mesto čoveka u prirodi“, „Evolucija i etika“, „Nauka i kultura“ i „Priručnik komparativne anatomije kičmenjaka“.
1827 – Rođen je engleski istraživač Džon Haning Spik (John Hanning Speke), prvi Evropljanin koji je u avgustu 1858. Video afričko jezero Viktorija i tvrdio da je ono izvorište Nila.
1869 – Umro je srpski pisac i političar Jovan Hadžić (pseudonim Miloš Svetić), prvi predsednik Matice srpske, poznat kao protivnik jezičkih i pravopisnih reformi Vuka Karadžića.
1885 – Umro je srpski knez Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa. Za njegove vladavine 1842-1858. počele su reforme države i njena modernizacija. Na Svetoandrejskoj skupštini 1858. zbačen je sa vlasti, a na presto se vratio knez Miloš Obrenović.
1903 – U borbi sa Turcima poginuo je vođa makedonskog nacionalno-revolucionarnog pokreta Goce Delčev.
1919 – Počele su demonstracije kineskih studenata protiv odluke Versajske mirovne konferencije da se nemački posedi u provinciji Šantung predaju Japanu. Demonstracije pod nazivom „Pokret 4. maja“, prerasle su u nacionalni pokret, pokrenuvši preko 10 miliona ljudi.
1928 – Rođen je egipatski državnik Hosni Mubarak, predsednik Egipta od 1981, posle ubistva Anvara el Sadata.
1929 – Rođena je američka glumica Odri Hepbern (Audrey Hepburn),ambasador dobre volje UNICEF-a. Dobitnik je Oskara za film „Praznik u Rimu“ („Doručak kod Tifanija“, „Sabrina“, „Rat i mir“, „Ljubav popodne“, „Moja draga lejdi“).
1938 – Daglas Hajd (Douglas Hyde) je postao prvi predsednik Irske na osnovu novog Ustava kojim je proklamovana njena nezavisnost.
1970 – Američka Nacionalna garda ubila je četiri i ranila 11 studenata Univerziteta Kent u državi Ohajo koji su demonstrirali protiv Vijetnamskog rata.
1979 – Vođa konzervativaca Margaret Tačer (Thatćer)posle pobede nad laburistima na parlamentarnim izborima, postala je prva žena premijer u istoriji Velike Britanije.
1980 – Umro je predsednik SFR Jugoslavije Josip Broz Tito, vođa jugoslovenskih partizana u Drugom svetskom ratu i lider Komunističke partije Jugoslavije. Izveo je zemlju iz sovjetskog bloka i bio vođa Pokreta nesvrstanih zemalja.
1990 – Na prvim višestranačkim izborima (posle Drugog svetskog rata) u Hrvatskoj je ubedljivo pobedila Hrvatska demokratska zajednica Franje Tuđmana.
1994 – Izrael i PLO potpisali su sporazum o početku primene ograničene palestinske autonomije u Gazi i Jerihonu.
1996 – Lider konzervativaca Hose Marija Asnar (Joze, Asnar) postao je premijer Španije, čime je okončana 13-godišnja vladavina socijalista.
2001 – Sjedinjene Američke Države su, glasanjem, izbačene iz Komisije za ljudska prava pri UN, što je prvi put u istoriji te međunarodne organizacije.
2003 – Umro je Sesto Bruskantini (Bruscantini) čuveni italijanski solo operski pevač.
2004 – Vlada italijanskog premijera Silvija Berluskonija zabeležila je rekord kao vlada koja je najduže ostala na vlasti od II svetskog rata, 1.060 dana.
2005 – U aukcijskoj kući Kristi (Christie’s) skulptura Konstantina Brankuzija (Constantin Brancusi’s) „Ptica u prostoru“ prodata je za 27.450.000 američkih dolara, što je rekordna cena u prodaji jedne skulpture.