Na današnji dan – 23. jun

Na današnji dan – 23. jun

1501 – Portugalski pomorac Pedro Kabral (Cabral) vratio se sa putovanja na kojem je zaposeo područje današnjeg Brazila i nazvao ga Ilha da Vera Kruz. Prva naselja na tom području Portugalci su osnovali 1521. godine.
1537 – Na povratku u Španiju umro je španski istraživač Pedro Mendoza. Bio je vođa ekspedicije za istraživanje Južne Amerike koja je stigla do područja Rio de la Plata, a 1536. osnovao je naselje Buenos Aires.
1611 – Engleski istraživač Henri Hadson (Henry Hudson), poznat po pokušajima da otkrije morski put iz Evrope u Aziju preko Arktika, nestao je u Hadsonovom zalivu gde ga je ostavila pobunjena posada broda „Diskaveri“. Tokom istraživanja Severnog ledenog okeana otkrio je more i moreuz koji su po njemu dobili nazive.
1668 – Rođen je italijanski filozof, istoričar i teoretičar prava Đovani Batista Viko (Giovanni Battista Vico), osnivač filozofije istorije i preteča moderne estetike.
1757 – Britanci su pobedom nad francuskim saveznikom indijskim guvernerom (nabob) Bengala kod Plaseja učvrstili svoju vlast u istočnoj Indiji.
1763 – Na Martiniku je rođena Mari Žozef Roz de la Pageri (Marie-Joseph-Rose de la Pagerie), poznata kao Žozefina, kćerka mornaričkog poručnika i žena Napoleona Bonaparte (1796). Krunisana je za caricu 1804.
1785 – Turska vojska skadarskog vezira Mahmud paše Bušatlije prodrla je u Cetinje i po treći put srušila manastir, koji je krajem 15. veka sagradio Ivan Crnojević. Manastir je 1786. obnovio vladika Petar I Petrović Njegoš.
1848 – Počeo je „Junski ustanak“ pariskih radnika zbog izbacivanja socijalista iz privremene vlade i zatvaranja „narodnih radionica“. Ustanak je za tri dana ugušio general Luj Kavenjak (Luis Cavaignac).
1894 – Rođen je engleski kralj Edvard VIII (Edward). Na presto je stupio 1936. i iste godine abdicirao u korist brata DŽordža VI (George), da bi mogao da se oženi sa Amerikankom Volis Simpson (Wallis).
1945 – Japanski komandant general Micuru Ušiđima (Mitsuru Ushijima) izvršio je samoubistvo nakon poraza japanske vojske na ostrvu Okinava, gde je vođena jedna od najkrvavijih bitaka u Drugom svetskom ratu. Prema zvaničnim podacima tokom borbi za Okinavu poginulo je 234.183 vojnika i civila.
1947 – Kongres SAD usvojio je Taft-Hartlijev zakon, kojim je ograničeno pravo radnika na štrajk. Šef države dobio je pravo da na 80 dana suspenduje svaku štrajkačku akciju koju oceni opasnom za nacionalnu bezbednost.
1956 – Pukovnik Gamal Abdel Naser (Našer) izabran je za predsednika Egipta.
1960 – Patris Lumumba (Patrice) postao je prvi predsednik vlade nove nezavisne države Demokartske Republike Kongo.
1970 – Japanski studenti sukobili su se u Tokiju s policijom tokom velikih demonstracija protiv produženja američko-japanskog pakta o bezbednosti.
1985 – Iznad Atlantskog okeana je eksplodirao avion „Boing 747“ kompanije „Er Indija“. Pogunulo je svih 329 putnika i članova posade. Za podmetanje bombe u avion optuženi su Siki separatisti.
1993 – Nigerijski diktator general Ibrahim Babangida je poništio predsedničke izbore od 12. juna i onemogućio povratak demokratije.
1994 – Južna Afrika je, nakon jedne decenije međunarodne izolacije zbog politike aparthejda, ponovo zauzela svoje mesto u Generalnoj skupštini UN.
1995 – Umro je američki mikrobiolog Džonas Edvard Salk (Jonas Edward), koji je 1954. pronašao vakcinu protiv dečje paralize.
1996 – Umro je grčki državnik i ekonomista Andreas Papandreu (Papandreou), prvi socijalistički premijer Grčke (1981-89. i 1993-96), osnivač i lider Svegrčkog socijalističkog pokreta (PASOK).
1998 – Umrla je američka glumica irskog porekla Morin O Saliven (Maureen O’ Sullivan) koja se proslavila kao partnerka DŽonija Vajsmilera (Johnny Weissmuller) ulogom Džejn u filmovima o Tarzanu.
1999 – Jugoslovenski ekonomisti iz nevladine Grupe 17 procenili su da ukupna ekonomska šteta posle NATO bombardovanja SR Jugoslavije iznosi 29 milijardi i 608 miliona dinara.
2001 – Vlada SR Jugoslavije usvojila je Uredbu o saradnji sa Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu.
2003 – Američki Vrhovni sud podržao je akciju Univerziteta u Mičigenu da se favorizuju manjine koje se prijavljuju na Pravni fakultet tog Univerziteta. To je prva zvanična odluka koja se tiče građanskih prava u poslednjih 25 godina.
2004 – Međunarodni krivični sud pokrenuo je prvu zvaničnu istragu o ratnim zločinima u Demokratskoj Republici Kongo od jula 2002. u provinciji Ituri, gde je u sukobima poginulo najmanje 5.000 ljudi. Procenjuje se da je tokom desetogodišnjeg građanskog rata u Kongu stradalo više miliona ljudi.
2005 – U Srbiji je uhapšen Marokanac Abdelmadžid Bušar i izručen Španiji, u kojoj je osumnjičen za terorističke napade u Madridu 11. marta 2004. kada je poginulo preko 190 osoba.
2006 – Umro je televizijski producent Aron Spelling (Aaron Spelling) čije su najpoznatije serije „Beverli Hils“, „Dinastija“, „Čarlijevi anđeli“ i „Melrouz plejs“.