Na današnji dan – 17. decembar

Na današnji dan – 17. decembar

1531 – Po naređenju pape Klementa VII ustanovljena je inkvizicija u portugalskoj prestonici Lisabonu.

1538 – Papa Pavle III isključio je iz rimokatoličke crkveengleskog kralja Henrija VIII (Henry), koji je prethodno sebe proglasio poglavarom anglikanske crkve.

1778 – Rođen je engleski hemičar Hamfri Dejvi (Humphry Davy) izumitelj rudarske sigurnosne lampe (1816). Otkrio je anestetičko delovanje rajskog gasa, a pomoću eletrolize prvi je izdvojio natrijum, kalijum i kalcijum u elementarnom obliku.

1830 – Umro je južnoamerički revolucionar, vojskovođa idržavnik Simon Bolivar. Vođa borbe za nezavisnost Južne Amerike od Španije, „El Libertador“, nije uspeo da ostvari svoje težnje da ujedini južnoameričke zemlje u jaku i nezavisnu državu. Oslobodio je Venecuelu, Ekvador, Panamu i Peru i bio je predsednik Kolumbije i Bolivije koja je po njemu dobila ime. Optužen da je hteo da se proglasi monarhom, povukao se s vlasti 1830. i ubrzo je umro.

1888 – Rođen je Aleksandar Karađorđević, mlađi sin srpskogkralja Petra i crnogorske kneginje Zorke, regent od 1914. kralj Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od 1921. U novoj državi zaveo je lični režim u januaru 1929, a u septembru 1931. nametnuo je Oktroisani ustav. Ubijen je u atentatu u Marseju 9. oktobra 1934.

1903 – Braća Vilbur (Wilbur) i Orvil Rajt (Orville Wright)izvela su prvi uspešan let avionom u istoriji vazduhoplovstva. Njihova letilica „Flajer I“ je nad peščanim dinama blizu mesta Kiti Houk u Severnoj Karolini, SAD, uzletela četiri puta, zadržavši se pritom u vazduhu najduže 59 sekundi.

1908 – Nakon pobede mladoturske revolucije, održana je prvasednica parlamenta Otomanskog carstva.

1909 – Umro je belgijski kralj Leopold II, koji je 1885. formiraoSlobodnu državu Kongo, a 1908. je anektirao kao Belgijski Kongo. Nasledio ga je nećak Albert I.

1939 – U zalivu La Plata kod Montevidea u Drugom svetskom ratupotonuo je nemački bojni brod „Admiral Graf fon Špe“, koji je prethodno bio oštećen u bici s britanskim krstaricama. Kapetan broda Hans Langsdorf (Langsdorff) je potom izvršio samoubistvo.

1948 – U pokušaju da ponovo uspostavi vlast u Indoneziji, kojaje 1945. proglasila nezavisnost, Holandija je napala Indoneziju, njene trupe su upale u glavni grad DŽakartu i uhapsile predsednika Sukarna u druge indonežanske lidere. Sporazumom u Hagu 1949. Holandija je priznala suverenitet Indonezije.

1973 – Arapski ekstremisti ubili su 32 osobe na aerodromu u Rimukada su bacili bombu na avion kompanije „Pan Ameriken“ i iz mitraljeza izrešetali zgradu terminala.

1983 – U diskoteci u Madridu u požaru su izgubile život 83 osobe.

1985 – Vojna vlada Ugande i pripadnici gerilaca potpisali sumirovni ugovor kojim su podelili vlast i okončali gotovo petogodišnji građanski rat.

1989 – U Rumuniji su izbile masovne demonstracije protivdiktatorskog režima Nikolae Čaušeskua (Nicolae (Ceausescu) u kojima je poginulo oko 1.000 ljudi. Nemiri koji su počeli u Temišvaru i Aradu zahvatili su potom Bukurešt i proširili se na celu zemlju. Čaušesku I njegova žena Elena uhvaćeni su u begu 22. decembra, osuđeni na smrt i streljani.

1990 – Na prvim demokratskim izborima u Haitiju za predsednika jeizabran populistički sveštenik Žan Bertran Aristid (Jean Bertrand Aristide).

1991 – Savet ministara EU usvajanjem nove Deklaracije oJugoslaviji odlučio je da prizna nezavisnost svim jugoslovenskim republikama koje prihvate kriterijume za priznavanje novih država u istočnoj Evropi i SSSR-u.

1992 – Skupština Republike Srpske na Palama izabrala je Radovana Karadžića za prvog predsednika Republike.

1995 – Vođa delegacije bosanskih Srba na mirovnim pregovorima u Dejtonu Slobodan Milošević odbio je da poslanicima Skupštine Republike Srpske podnese izveštaj o mirovnim pregovorima na kojim je postignut sporazum o okončanju bosanskog rata.

1996 – Pobunjenici peruanskog levičarskog gerilskog pokreta“Tupak Amaru“ zauzeli su japansku ambasadu u Limi, zapretivši da će pobiti 490 talaca ukoliko vlasti Perua ne oslobode iz zatvora 300 pripadnika njihovog pokreta.

1997 – Minski centar UN objavio je da u Bosni i Hercegovini imajoš 750.000 do milion nagaznih mina i da je tokom 1996. i 1997. Od eksplozija mina povređeno oko 1.000 ljudi, među kojima je veliki broj dece.

1999 – Nemački, američki i istočnoevropski zvaničnici zaključili su istorijski sporazum o nadoknadi za prinudni rad za vreme nacističke Nemačke, 54 godine posle Drugog svetskog rata.

2000 – U Ženevi je održana konferencija o novom program zaštite prava glumaca i njihovog rada u filmskoj i TV industriji, muzičkim spotovima i na Internetu, kojoj su prisustvovali delegati iz oko 90

zemalja.

2002 – Skupština SR Jugoslavije ratifikovala je Dejtonski sporazum, potpisan 1995. kojim je okončan rat u Bosni.

2003 – Francuska je zabranila isticanje religijskih obeležja (nošenje  feredža, jevrejskih kapica, hrišćanskih krstova) u državnim školama.

2004 – U Butanu je zabranjeno pušenje na javnim mestima iprodaja duvana. Butan je prva zemlja na svetu gde je uvedena ova zabrana.

2005 – Evropska unija odobrila je Makedoniji status kandidata za članstvo u EU.

2007 – Nju Džersi je doneo zakon kojim se smrtna kazna zamenjuje doživotnim zatvorom bez prava na uslovnu slobodu i time postao prva američka savezna država koja je u protekle četiri decenije ukinula smrtnu kaznu.

2011 – U tropskoj oluji koja je pogodila jug Filipina stradalo jepreko 930 osoba.