Na današnji dan – 17. avgust

Na današnji dan – 17. avgust

1552 – U Beogradu je štampana prva knjiga ćirilicom, „Beogradsko četvorojevanđelje“, dragocen izvor za upoznavanje prilika u Beogradu sredinom 16. veka. Štampao ju je Trojan Gundulić, Dubrovčanin.
1629 – Rođen je Jan Sobjeski, poljski kralj (1674-96)i heroj koji se uspešno borio protiv Švedske, Turske, Tatara i Kozaka. Slavljen je kao spasitelj Evrope, pošto je 1683. oslobodio Beč turske opsade I time sprečio prodor Turske u srednju Evropu.
1743 – Mirom u Abou kojim je Rusiji pripao južni deo Finske, okončan je rusko-švedski rat (1741-43).
1753 – Rođen je slavista Jozef Dobrovski (Josef Dobrovsky), najznačajnija ličnost češkog narodnog preporoda, autor gramatike češkog jezika i „Udžbenika staroslavenskog jezika“ (1822), prve naučne gramatike staroslavenskih jezika.
1786 – Rođen je američki legendarni junak i političar Dejvi Kroket (Davy Crockett), član Kongresa SAD od 1827. do 1831. i od 1833. Do 1835. Poginuo je marta 1836, braneći tvrđavu Alamo od Meksikanaca.
1786 – U Potsdamu je umro pruski kralj Fridrih II Veliki (Friedrich der Grosse), koji je tokom vladavine od 1740. do smrti pretvorio Prusku u evropsku silu. Nasledio ga je Fridrih Vilhelm II.
1850 – Danska je prodala Velikoj Britaniji sva utvrđenja i vlasnička prava nad Zlatnom obalom u Africi.
1879 – Osnovana je Francuska kompanija za izgradnju Panamskog kanala na čelu sa Ferdinandom de Lesepsom (Lešepes). Kompanija je bankrotirala 1889. izazvavši veliki politički skandal u Francuskoj, a izgradnju kanala su nastavile SAD, pošto su 1902. za 40 miliona dolara otkupile francusku koncesiju, platile radove i opremu, i osnovale Zonu Panamskog kanala (1903).
1878 – Rođen je Isidor Bajić, kompozitor i pedagog, osnivač jedne od najstarijih srpskih muzičkih škola sa sedištem u Novom Sadu, koja nosi njegovo ime.
1887 – Rođen je Karlo I, poslednji austrijski car (1916-18)I ugarsko-hrvatski kralj (1916-19), naslednik Franca Jozefa I. Posle neuspelih pokušaja tokom Prvog svetskog rata da sklopi separatni mir i reformiše monarhiju u federalnu državu, bio je prinuđen da se odrekne prestola i emigrira u Švajcarsku.
1896 – Pošto je Džorž Karmak (George Carmack) otkrio zlato u pritoci reke Klondajk u Kanadi, nastala je jedna od najmasovnjih „zlatnih groznica“ na američkom kontinentu.
1908 – Umro je srpski pisac Radoje Domanović, majstor političke satire koja u njegovim najboljim pripovetkama („Stradija“, „Vođa“, „Danga“) doseže nivo univerzalne kritike ljudske naravi i društvenih institucija.
1941 – Nemci su u Drugom svetskom ratu obesili na Terazijama, u centru Beograda, tela petorice srpskih rodoljuba.
1943 – Savezničke snage uspostavile su, u Drugom svetskom ratu, kontrolu na Siciliji.
1945 – Vođa indonežanske borbe za nezavisnost Ahmed Sukarno je proglasio nezavisnost Indonezije od Holandije i osnivanje jedinstvene Republike Indonezije. Holandija je priznala suverenitet Indonezije tek 1949, nakon četvorogodišnjeg rata protiv nje.
1960 – Afrička država Gabon stekla je nezavisnost od Francuske.
1962 – Čuvari Berlinskog zida ranili su 18-godišnjeg Petera Fehtera (Peter Fechter) kada je pokušao da pobegne preko Berlinskog zida i pustili ga da umre od krvarenja. Taj slučaj je postao symbol tragedije do koje je dovelo podizanje zida između Istočne i Zapadne Nemačke, a dvojica čuvara su jula 1996. optužena za ubistvo.
1976 – U zemljotresu koji je izazvao ogromne talase, na filipinskom ostrvu Mindanao poginulo je oko 8.000 ljudi.
1985 – U eksploziji automobila-bombe u hrišćanskom delu Bejruta je poginulo 60, a ranjeno 100 ljudi.
1987 – Nemački ratni zločinac Rudolf Hes (Heš), zamenik Adolfa Hitlera, izvršio je samoubistvo u 93. godini u berlinskom zatvoru Špandau, gde je izdržavao kaznu doživotnog zatvora na koju je osuđen u Nirnberškom procesu 1946.
1988 – Od eksplozije bombe podmetnute u vojni avion poginuli su pakistanski diktator, general Mohamed Zija ul Hak (Mohammed Zia, Haq) i ambasador SAD u Islamabadu Arnold Rafel (Raphel).
1990 – Nakon najave Srpskog nacionalnog veća da će raspisati referendum o autonomiji Srba u Hrvatskoj, specijalne snage hrvatske policije napale su policijske stanice u opštinama Obrovac i Benkovac gde su Srbi bili većina. Srbi su odgovorili podizanjem barikada na saobraćajnicama čime je počela pobuna Srba u Kninskoj krajini.
1996 – Sa kosmodroma u Bajkonuru u vasionu je poletela prva Francuskinja, Klaudija Andre Dešaj (Claudie, Deshays) i provela 16 dana u naučnoj misiji na ruskoj svemirskoj orbitalnoj stanici „Mir“.
1999 – U najtežoj prirodnoj katastrofi u istoriji Turske, od zemljotresa sa epicentrom kod grada Izmit, 150 kilometara zapadno od Istanbula, poginulo je više od 30.000 ljudi.
2001 – Nezadovoljna radom Vlade Srbije, Demokratska stranka Srbije je odlučila da iz nje povuče svoje predstavnike. Bio je to početak krize u Demokratskoj opoziciji Srbije (DOS) koja je izbornom pobedom septembra 2000. okončala desetogodišnju vlast SPS i Slobodana Miloševića.
2004 – Umro je Žerard Suzej (Gerard Souzay) jedan od najvećih francuskih baritona.
2005 – Umro je bolivijski fotograf Fredi Alborta (Fredy) koji je 1967. snimio čuvenu fotografiju ubijenog legendarnog gerilskog vođe Če Gevare (Che Guevara).