Na današnji dan – 18. mart

Na današnji dan – 18. mart

1229 – Rimsko-nemački car Fridrih II krunisao se za kraljaJerusalima, tokom Šestog krstaškog rata.

1584 – Umro je ruski car Ivan IV (Grozni), prvi ruski vladar kojije krunisan za cara (1547). Uspešno je ratovao protiv Tatara i sproveo unutrašnje reforme, ali je zbog okrutnosti prema bojarima dobio nadimak Grozni. Podigao je 1553. prvu štampariju u Rusiji, a 1584. radi jačanja trgovine sa zapadnom Evropom izgradio je grad Arhangelsk na ušću Severne Dvine u Belo more.

1768 – Umro je engleski književnik irskog porekla Lorens Stern (Laurence Sterne), koji je romanima „Sentimentalno putovanje“ I „Tristram Šendi“ znatno uticao na razvoj evropske književnosti. Prikazujući „tok misli“ svojih junaka anticipirao je neke oblike proze 20. veka, pa se smatra i prethodnikom Džejmsa Džojsa (James Joyce) i Virdžinije Vulf (Virginija Woolf).

1780 – Rođen je Miloš Obrenović, vođa Drugog srpskog ustanka,obnovitelj državnosti Srbije. Srpski knez od 1815. do 1839. I od 1858. do smrti 1860, izborio je Srbiji autonomiju u okviru Otomanskog carstva (1830), a za sebe naslednu titulu kneza. Nakon ustanka, borbu za autonomiju vodio je diplomatskim sredstvima, u sporazumu s Rusijom i Turcima. Monopolom nad izvozom postao je jedan od najbogatijih ljudi na Balkanu.

1848 – U Milanu je izbila pobuna protiv Austrije I austrijskifeldmaršal Johan Jozef Radecki (Johann Joseph Radetzky) je morao da povuče trupe iz grada.

1871 – Radnici Pariza počeli su prvu proletersku revoluciju,poznatu kao Pariska komuna, čiji je neposredni povod bio francusko-pruski rat. Naoružani radnici, nazvani „komunari“, stvorili su Nacionalnu gardu, Centralni komitet kao vrhovno telo, raspisali izbore I proglasili komunu. Pobuna je ugušena krajem maja.

1913 – U Solunu je ubijen grčki kralj danskog porekla Đorđe I,koji je vladao Grčkom od 1863.

1921 – Boljševici su vojnom intervencijom okončali pobunumornara u Kronštatu, glavnoj bazi ruske Baltičke flote. Kronštatski mornari I lučki radnici, koji su 1917. snažno podržali Oktobarsku revoluciju, pobunili su se krajem februara 1921. protiv boljševičke vlasti zahtevajući ekonomske reforme.

1922 – Britanske kolonijalne vlasti osudile su vođu indijskogpokreta za nezavisnost Mahatmu Gandija na šest godina zatvora, zbog kampanje građanske neposlušnosti.

1948 – Sovjetska vlada je opozvala vojne stručnjake izJugoslavije, a narednog dana i civilne, što je bio prvi javni znak razilaženja između jugoslovenskog komunističkog lidera Josipa Broza Tita I sovjetskog lidera Josifa Staljina.

1956 – U emigraciji u SAD umro je Nikolaj Velimirović, vladikaohridski i žički, jedan od vodećih teologa Srpske pravoslavne crkve. Njegove mošti prenete su u Srbiju 1991.

1962 – Potpisan je Evijanski mirovni sporazum kojim je okončanosmogodišnji rat za nezavisnost Alžira od francuske kolonijalne vlasti.

1965 – Tokom leta vasionskog broda „Vashod 2“ sovjetski kosmonautAleksej Leonov izašao je iz letelice i postao prvi čovek koji je „prošetao“ svemirom.

1965 – U Rimu je umro bivši egipatski kralj Faruk I(Farouk) poslednji monarh Egipta, koji je zbačen s vlasti 1952. u oficirskoj pobuni.

1967 – Brod „Tori kanjon“ ispustio je 80.000 tona nafte u bliziniobale Velike Britanije.

1970 – General Lon Nol izveo je državni udar u Kambodži dok ješef države princ Norodom Sihanuk (Sihanouk) bio u poseti Moskvi.

1980 – Umro je nemački filozof Erih From (Erić Fromm), čijedelo se zasniva na humanističkim tradicijama marksizma i koji je, analizom uzroka ljudskog samootuđenja stekao široku popularnost psihoanalitičara i humaniste. Posećivao je Jugoslaviju i u svetu popularisao „jugoslovenski put u socijalizam“ („Bekstvo od slobode“, „Čovek za sebe“, „Zdravo društvo“, „Marksova koncepcija čoveka“).

1983 – U egzilu u Švajcarskoj umro je bivši italijanski kraljUmberto II, poslednji monarh Italije, koji je na prestolu proveo samo mesec dana. Postao je kralj u maju 1946, posle abdikacije oca Vitorija Emanuela III (Vittorio Emenuele), a abdicirao u junu 1946, nakon što su se Italijani na referendumu izjasnilio za republiku.

1993 – Srpske snage su u bosanskom ratu blokirale humanitarnekonvoje UN za Srebrenicu i izvršile jedan od najtežih artiljerijskih napada na opkoljeno Sarajevo.

1994 – Bosanska vlada i Hrvatska potpisale su u Vašingtonu uprisustvu predsednika SAD Bila Klintona (Bill Clinton) sporazum o muslimansko-hrvatskoj federaciji u BiH, koja je kasnije, Dejtonskim sporazumom, postala jedan od dva entiteta u bivšoj jugoslovenskoj republici BiH.

1999 – Kosovski Albanci potpisali su na pregovorima u Rambujeukod Pariza mirovni sporazum, dok je srpska delegacija odbila vojni deo sporazuma. Šest dana kasnije NATO snage počele su vazdušne operacije nad SR Jugoslavijom.

2000 – U katastrofalnim poplavama u Mozambiku život je izgubilo700 ljudi, a oko dva miliona je ostalo bez domova.

2004 – Haški tribunal osudio je penzionisanog admiralaJugoslovenske narodne armije (JNA) Miodraga Jokića na sedam godina zatvora, zbog granatiranja Dubrovnika u decembru 1991. godine.

2008 – Umro je britanski pisac naučne fantastike Artur Klark(Arthur C. Clarke) autor više od stotinu knjiga o svemiru, među kojima I „2001: Odiseja u svemiru“, nauci i budućnosti. Dobitnik je najznačajnih nagrada u toj oblasti („Hjugo“ i „Nebjulu“).