Na današnji dan – 25. oktobar

Na današnji dan – 25. oktobar

732 – Franački vladar Šarl (Charles) teško je porazio u bici kod Poatjea Saracene i time definitivno zaustavio njihov dalji prodor u zapadnu Evropu, što mu je donelo nadimak Martel (Čekić). Poznat je pod imenom Karlo Martel.
1400 – Umro je engleski pisac Džefri Čoser (Geoffrey Chaucer) začetnik moderne engleske književnosti. Njegove „Kenterberijske priče“ smatraju se najznačajnijim delom engleske srednjovekovne književnosti.
1415 – Englezi su u Stogodišnjem ratu, pod komandom kralja Henrija V (Henry), naneli težak poraz Francuzima u bici kod Azenkura na severu Francuske.
1495 – U Portugaliji je na presto stupio kralj Manuel I Veliki ili Srećni (Manoel). Finansirao je istraživačke poduhvate moreplovaca Vaska da Game (Vasco), Pedra Alvareša Kabrala (Alvarez Cabral) i drugih, čija su otkrića potom postala portugalske kolonije, a Portugalija svetska pomorska i kolonijalna sila. Tokom njegove vladavine iz zemlje su proterani Jevreji i Maori.
1616 – Holandski moreplovac Dirk Hartog na putu prema Javi otkrio je zapadne obale Australije.
1647 – Umro je italijanski matematiar i fizičar Evangelista Toričeli (Torricelli), savremenik i nastavljač Galilejevog dela, pronalazač živinog barometra (1643 ili 1644).
1806 – Rođen je nemački filozof Kaspar Šmit (Schmidt), poznat kao Maks Štirner (Max Stirner), ideolog anarhizma, čije je delo „Jedini i njegova svojina“ (1845) izazvalo burnu reakciju građanske inteligencije, pa je jedno vreme bilo zabranjeno.
1815 – Srpski knez Miloš Obrenović postigao je sporazum sa vezirom Beogradskog pašaluka Marašli Ali pašom o mešovitoj srpsko-turskoj upravi, čime je završen oružani deo Drugog srpskog ustanka.
1825 – Rođen je austrijski kompozitor, violinista i dirigent Johan Štraus Mlađi (Johann Strauss), proslavljeni „kralj valcera“ i jedan od glavnih predstavnika klasične bečke operete („Slepi miš“, „Ciganin baron“, „Noć u Veneciji“, „Na lepom plavom Dunavu“, „Priče iz bečke ssume“).
1838 – Rođen je francuski kompozitor Žorž Bize (Georges Biset) autor opere „Karmen“, jednog od remek-dela francuske i svetske operske scene, čije je prvo izvođenje 1875. godine naišlo na loš prijem publike i kritike.
1881 – Rođen je španski slikar i vajar Pablo Pikaso (Picasso) jedan od najvećih i najuticajnijih umetnika 20. veka, koji je sa Žoržom Brakom (George Braque) napravio prekretnicu u evropskom slikarstvu, stvarajući novu koncepciju oblika i prostora („Gospođice iz Avinjona“, „Gernika“, „Rat i mir“).
1918 – Kod mesta Vitorio Veneto počela je jedna od poslednjih bitaka u Prvom svetskom ratu, koja je zavena 3. novembra pobedom Italijana nad već dezorganizovanom austrougarskom vojskom.
1936 – Vlade Nemačke i Italije potpisale su tajni protokol o uzajamnoj pomoći, kojim je formirana osovina Rim-Berlin.
1938 – Libija je postala sastavni deo Italije.
1949 – Sprovodeći blokadu Jugoslavije nakon Rezolucije Informbiroa, SSSR je otkazao gostoprimstvo jugoslovenskom ambasadoru u Moskvi, što su potom učinile i ostale zemlje komunistčkog bloka. Blokada Jugoslavije trajala je do 1955.
1956 – Egipat, Jordan i Sirija su osnovali jedinstvenu vojnu komandu radi koordinacije odbrane od Izraelskog napada.
1971 – Generalna skuptina UN je odlučila da primi Kinu u svetsku organizaciju i da isključi Tajvan.
1983 – Trupe SAD okupirale su karipsku ostrvsku državu Grenadu, nakon ssto su levičarske snage izvele državni udar.
1995 – Na osnovu sporazuma Izraela i PLO o palestinskoj samoupravi, izraelske trupe su počele povlačenje iz grada Dženin, na okupiranoj Zapadnoj obali.
2001 – Na donatorskoj konferenciji Pakta za stabilnost jugoistočne Evrope u Bukureštu SR Jugoslavija je dobila pomoć od 430 miliona evra.
2003 – U Rusiji je uhapšen milijarder Mihail Hodorkovski (Mikhail Khodorkovsky) koji se nalazio na čelu naftnog giganta Jukos. Osuđen je na devet godina zatvora zbog finansijskih malverzacija i utaje poreza.
2004 – Umro je Džon Pil (John Peel) veteran među britanskim disk-džokejima, koji je popularisao nove muzičke trendove kao što su pank, rege i hip-hop.
2011 – Umro je prvi predsednik Tribunala u Hagu (1993-1997) sudija Antonio Kaseze, vodeća ličnost u razvoju međunarodnog humanitarnog prava.